No comments
Ձոն մայրիկ
Ես իմ մայրիկի համար պատրաստեցի կրծքազարդ որպիսի նվեր տամ կանանց տոնի կապակցությամբ <ձոն մայրիկին> ։
Արձակութրդային առաջադրանքներ մայրենի
.Գրի՛ր մեկ բառով.
արյուն-քրտինք թափել,֊տանջվել
փշար-փշուր անել֊փշրել
գալար–մալար գալ,֊տանջվել
երդում-պալ֊երդվալ
տառ ուտել֊ապացուցել
խաղք-խայտառակ դառնալ,֊խայտառակվել
պատառ–պատառ անել֊պատառել
կանգ առնել,֊կանգնել
զինաթափ անել,֊հանձնվել
ձեռ ու ոտից ընկնելհիվանդանալ
, գլխի գցել֊հասկացնել
կուչ գալ֊կցկվել
2.Փակագծերում տրված բառերը նախադասության մեջ գործեծել ճիշտ
ձևով.
ա) Ամռանը ես լինելու եմՎանաձորում։ Գրեթե ամեն օր լինելու էի ընկերոջս
Աշոտենց տանը։
բ) Փոքրիկ Անահիտն անընդհատ լալիս էր։
Սի լալիս – սաստեց մայրիկը,– հայրիկին խանգարում ես։
գ) ճամփորդության ընթացքում մեզ մատուցում էին բազմատեսակ մրգեր։
Կերել էինք մեծ ախորժակով, որովհետև դրանցից երբևէ չէինք կերել։
3․Գրել հետևյալ բայերի հոմանիշները՝
աղաչել֊խնդրել
ապշել֊զարմանալ
պճնվել֊զարդարվել
ճաշակել֊պորձել
փրկել֊օգնել
բամբասել֊խոսել
գովել֊
տենչալ֊ցանկանալ
թովել֊Մխիթարել
զայրացնել֊բարկացնել
ապաքինվել֊լավանալ
թառամել֊թոշնել
ընդարմանալ,֊ընթարվել
ընկղմվլ,֊խորասուցվել
հոխորտալ֊Հպարտանալ
կարկամե֊լեզվակապել գուշակել֊կանխատեսել
4․Գրել հետևյալ բայերի հականիշները
՝ ձերբակալել֊ազատարձակել
գտնել֊կորցնել
ծնվել֊մահանալ
անհետանալ֊հայտնվել
առնել֊վաճառել
միաբանվել֊հականիշ չունի
լռել,֊խոսել
քանդել֊սարքել
տալ֊վերցնել
նվաստացնել֊գովաբանել
գրավել֊ձգել
ուշաթափվել֊ուշքի գալ
հուսահատեցնել֊հուսադրել
5․Տրված տեքստում ավելացնել հետևյալ բառերը․ անշուշտ, ի
դեպ, արդյոք, գեթ, ավադ, ցավոք, ըստ երևույթին, ինչ խոսք։
Ինչ խոսքՏարվա եղանակներից գարունը անշուշտ ամենագեղեցիկն է։ Այն իդեպ նաև դպրոցականների համար ամենաուրախն է։ Չէ՜՛ որ սկսվում են արևոտ, տաք օրերը, ա–
պա արձակուրդները։ արդյոք Կա՞ մի երեխա, որ սրտատրոփ չսպասի գարնան գա–
լոատին։
Բայց առայժմ գեթ ցավոք այն յոթ սարերի հետևում է։ ըստ երևույթին Դեռ կուշանա, ավանդ և հարկ կլինի երկար երազել արևի, ուրախ խաղերի, անհոգ արձակուրդների և հետաքր–
քիր էքսկուրսիաների մասին։
Ը ձայնավորի արտասանությունը և ուղղագրությունը
1. Բառասկզբում լսվող ը-ն գրվում է ը ղ, մ, ն տառերից առաջ:
Օրինակ
ընկեր, ընտիր, ըմպել, ըմբիշ, ընթացք, ընկնել:
Մի քանի բառերի սկզբում լսվում է թույլ ը, որը չի գրվում: Դրանք զբ, զգ, շպ, շտ, սպ, ստ, սկ հնչյունախմբերով սկսվող բառերն են. զբաղվել, զգուշանալ, զգալ, շտապել, շպրտել, սպիտակ, սկսել և այլն:
2. Բառամիջում ը գրվում է, եթե կա ը-ով սկսվող մասնիկ կամ արմատ:
Օրինակ
ըստ (օրըստօրե), ընդ (անընդմեջ, մերթընդմերթ), ընկեր (խաղընկեր, պարընկեր), ընկալ (դյուրընկալ, հյուրընկալ), ընթաց (սրընթաց, դանդաղընթաց), ընկնել (համընկնել, չընկնել, կընկնի):
3. Մնացած դեպքերում բառամիջում երկու բաղաձայնների միջև լսվող ը ձայնավորը չի գրվում.
Օրինակ
ակնթարթ, անակնկալ, ունկնդրել, առնչվել, գույնզգույն, լուսնկա, հետզհետե, ձեռնտու, մթնկա, մթնշաղ:
4. Բառավերջում ը հնչյունը գրվում է, եթե արտասանվում է
Օրինակ՝ տունը, գիրքը, ձյունը, ինը, տասը, դառը, ինքը, ամենքը, ոչ մեկը, ընդամենը, ընդհակառակը:
Как празднуют Пасху в России?
Президент России Владимир Путин поздравил православных христиан с Пасхой и отметил, что духовенство всегда было рядом с народом, как и сейчас, перед лицом трудностей. Поздравительное послание главы государства опубликовано на сайте Кремля.
Տնային աշխատանք
1․Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը։
վերարկու…ի, միջօրե…ի, վայրկյան. Մերգեյի, կարկաչյուն(գոյ.), կարկաչ…ուն(ած.>, ճյուղ, թե․․․ի, շյուղ, Կարինե…ի, Կարոյի, մրջյուն, տույժ,
հեռակայել, Միքայել, լռելյայն, ջղային, ատամնաբույժ, սկեսրայր. վի–
լայեթ. աշխույժ, հայելազարղ. Ռաֆայել, շրջագայել, Անղրեյի. երկրպա–
գու…ի, երեխայի, Քրիստինե…ի. մի…ակ. Իսրայել, է…ական. Մարոյի.
հարսնացու…ից, հայեցակետ. մի…այնակ. խնայել, խոխոջյուն(գոյ.), խոխոջ…ան(ած.)
2․Հետնյալ բառերիդ յ–ի սղմամբ կամ երկհնչյունի հնչյունափոխմամբ կազմել նոր բառեր։
զրույց, եղբայր, երևակայել, մշակույթային, աշխույժ, համբույր, գույն, գործունյա, մատյան, վայրկյան, ատյան, պատյան, լույս, կույր, ղաշույն, առօրյա, հույս, բույր, խարտյաշ, թույն, սառույց, գեկույց, հրապույր, կույտ, բույն,
կյանք, ընկույզ, շահույթ, մտասույզ, ժանյակ, պատանյակ։
զրուցել, եղբոր, երևալ, մշակութային, աշխուժություն, համբուրել, գունավոր, գործունեություն, մատան, վարկենական, ատենագիր, պատենագիր, լուսավոր, կուրություն դաշնակից, առօրթական, հուսալի, բուրավետ, խարտյաշ, թունավոր, սառցապատ, զեկուցագիր, հրապույր, կույտ, բույն,
կյանք, ընկուզենի, շահութաբեր, մտամոլոր, ժանյակ, պատանեական։
3․Տրված ուղղակի խոսքը դարձնել անուղղակի՝ գրիր պատմելով։
-Շուշան,– ասաց Դավիթը.– գնանք սենյակդ, ուզում եմ քեզ հետ խոսել։
-Օրի՛որդ,– ասաց Միքայելը.– ես ձեր առջև մեղավոր եմ, խնդրում եմ,
մոռացեք իմ հանդգնությունը։
-Լսել եմ, որ դուք օգնում եք մշակներին, և նրանք ձեզ պաշտում են,
ինչպես մի բարի հրեշտակի.– ասաց տիկինը Շուշանիկին։
4․Տրված դարձվածքներով կազմել մեկական նախադասություն՝ վար–
դագույն ակնոցով նայեր, սև ակնոցով նայել, ոտը պնդացնել, կրակին յուղ
լցնել, կոկորդիլոսի արցունք թափեր
Կյանքին պետք է նայել վարդագույն ակնոցներով ։
Արսենը վերևից նայոում է սև ակոցներով։
Գագիկը կոկորդիլոսի արցունքներ թափելով հասնում է իր ուզածին։
Նարեկը ամեն ինչին ցանկանում էր կրակին յուղ լցնել։
5․Թվիր, թե ինչը կարող է լինել պարզ (օրինակ ՝պարզ ջուր)։
Պարզ մարդ,պարզ երկինք,պարզ խնդիր, պարզ երանգ,պարզ երազ, պարզ աղջիկ, պարզ հոգի։
տային աշխատանք
1․Չարենցի Ես իմ անուշ Հայաստանի բանաստեղծությունից դուրս գրի՛ր հետաքրքիր և Չարենցին հատուկ բառերը, այդ բառերը օգտագործելով՝ հորինի՛ր բանաստեղծություն։
Մասիսը կանգնած՝ ձյունածածկ, հպարտ,
Ճերմակ գագաթին լոււյսը նուրբ խաղաց,
Վարդերի բույրն ու հեզաճկուն պարը
Քամին բերեց հեռու դաշտերից կամաց։
Արևահամ բարով լալիս էր լարն անհուն,
Ողբաձայն երգերը թևեցին լուռ,
Արյունաքամ վերքերն հիշեցին կրկին,
Եվ ծաղիկն արնանման խոնարվեց գետին։
2․Կազմի՛ր չարենցյան բառարան․ օգտվի՛ր քեզ ծանոթ բանաստեղծություններից։
3․Օգտվելով համացանցից՝ գրի՛ր Չարենց կեղծանվան ծագումնաբանությունը, ի՞նչ վարկածներ կան
Եղիշե Չարենցը Գուրգեն Մահարուն պատմել է, թե Կարս էր եկել Չարենց ազգանունով մի բժիշկ, որի ցուցատախտակի «Չարենց» մակագրությունն էլ վերցրել է։ Պատանեկան տարիների մտերիմները այլ բացատրություններ էլ են տալիս։ Ըստ Կարինե Քոթանջյանի՝ բանաստեղծը Չարենց է մկրտվել, որովհետև մանկուց եղել է չար երեխա։ Նրան այնքան են չար ասել, որ Չարենց էլ մնացել է։ Իսկ Անուշավան Ջիդեջյանը (Վիվան) բանաստեղծի կողմից վկայել է, որ Չարենց անունն առաջացել է Ալեքսանդր Պուշկինի «Անչար» ոտանավորի հնչյունական տեղաշարժերի արդյունքում, անչարը ծառատեսակ է, որ աճում է անապատում, և որի արմատները թույն են արտադրում։ 1921 թվականից «Չարենց» գրական անունը նրա համար դառնում է նաև քաղաքացիական ազգանուն։ «Չարենց» անվան ընտրությանը բանաստեղծն ավելի ուշ տվել է տրամաբանական այսպիսի բացատրություն. «Աշխարհում բարու դիմակի տակ շատ հաճախ չարն է թաքնված, ես էլ իմ հոգու բարի բովանդակությանը, այսպես ասած, չար անուն եմ տվել»։
։
4․Գրի՛ր դարձվածքների բացատրությունները, այս դարձվածքներով կազմի՛ր մեկական նախադասություն։
աշխարհ տեսնել-շրջագայել
Ես երազում եմ շրջագայել աշխարով մեկ։
աչքի ընկնել-նկատելի դառնալ
Թոռնիկը նկատելի է դառնում իր գիտելիքնելով։
գլխին քարոզ կարդալ-խրատել
Բազմիցս մայրիկս ինձ խրատում է որպեսզի չնեղացնեմ ոչմեկին։
խելքը թռցնել-խելագարվեկ
Ծնողը վշտից խելագարվեց։
լեզուն կապ ընկնել-չխոսել
Նա վախից սկսեց չխոսել։
երեսով տալ-հիշեցնել
Ես եղբորս հիշեցրեցի կատարել իր խոստումները։
գլուխ պահել-ծույլ
Մի աշակերտ շատ ծույլ էր։
5․Գրի՛ր հետևյալ բառերի հոմանիշները և հականիշները․
վախ-սարսափ, քաջ
բաղձանք-երազանք,իրականություն
խնդրանք-աղաչանք, հրաման
ավարտել-վերջացնել,սկսել
կիրթ-գրագետ,անկիրթ
խորդուբորդ-անհավասար, հարթ
կեղծավոր-շողաքորթ,անկեղծ։
6․Գրի՛ր բառեր, որոնք հակառակ կողմից կարդալիս ստացվում են նոր բառեր․
Օրինակ՝ մարդ-դրամ, սրահ-հարս
շուն-նուշ,Անի-Ինա,մուկ-կում,փախ-խափ
Տնային աշխատանք
Մարտի 17
Կարդա Եղիշե Չարենցի կենսագրությունը
Առաջադրանքներ
1․Կազմի՛ր բաղադրյալ կազմությամբ իգական անուններ , որոնց երկրորդ բաղադրիչը լինի անուշ բառը․
Օրինակ՝ Հայկանուշ
Սիրանուշ, Ծաղկանուշ,Վարդանուշ։
2․Հետևյալ գոյականներից կազմի՛ր ածականներ, բայեր․
սեր-անսահման սեր, սիրել,
ծաղիկ-գեղեցիկ ծաղիկ, ծաղկել
գործ-ծանր գործ, գործել
դադար-մարմնամարզական դադար, դադարել
աղմուկ-խլացնող աղկուկ,աղմկել
3․Գրի՛ր մեկ բառով՝ կատակ անել, բարև տալ, գլխի ընկնել, ձեռ առնել, սիրտ տալ, կարգի բերել, վայր բերել
կատակ անել-կատակել, բարև տալ-բարևել, գլխի ընկնել-հասկանալ, ձեռ առնել-ծաղրել, սիրտ տալ-մխիթարել, կարգի բերել-հավաքել, վայր բերել-իջացնել։
4․Առանձնացրո՛ւ տրված բառերի արմատները և ածանցները․
համեմունք-համեմ+ունք
շրթունք-շուրթ+ունք
վարմունք- վարել+ունք
բուրմունք-բույր+ունք
հարցմունք-հարցնել+ունք
ցուցմունք-ցույց+ունք
զբաղմունք-զբաղվել+ունք
զգացմունք-զգալ+ունք
մտածմունք-մտածել+ունք
ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ 5-րդ ԴԱՍԱՐԱՆ ԴՊՐՈՑԱԿԱՆ ՓՈՒԼ 2023-2024 ՈՒՍՏԱՐԻ
ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ 5-րդ ԴԱՍԱՐԱՆ
ԴՊՐՈՑԱԿԱՆ ՓՈՒԼ 2023-2024 ՈՒՍՏԱՐԻ
Տևողությունը – 2 ժամ 30 րոպե
1․ Հաշվել արտահայտության արժեքը. (2023: 17 ∙ 7 + 7): (432 − 144: 6:2)
1) 1 2) 2 3) 35 4) այլ պատասխան
2․ Քանի՞ անգամ է 0 թվանշանը գրված հետևյալ թվի թվանշաններով գրառման մեջ․երկու
հարյուր յոթ միլիարդ քսանմեկ միլիոն հարյուր չորս հազար իննսունվեց։
1) 3 2) 4 3) 5 4) 6
3. Որքա՞ն է երկու թվերի գումարը, եթե այն 9-ով ավելի է առաջին թվից և 3 անգամ մեծ երկրորդ
թվից։
1) 36 2) 27 3) 18 4) 12
4․Դավիթը 5 րոպեում կատարեց 450 քայլ։ Նրա մի քայլի երկարություն 60 սմ է։ Նշվածներից ո՞րն
է Դավիթի արագությունը։
1) 54 մ/ր 2) 60 մ/ր 3) 72 մ/ր
4) 75 մ/ր
5․Ժամը քանի՞սն է, եթե հայտնի է, որ օրվա անցած մասը 3 ժ 30 րոպեով ավելի է օրվա մնացած
մասից։
1) 13 անց 45 րոպե 2) 14 անց 15 րոպե 3) 15 անց 30 րոպե 4) այլ պատասխան
6․ Ամենաքիչր ո՞ր թվանշանն է հանդիպում75-ից մեծ և 150-ից փոքր բոլոր բնական թվերի
գրառումների մեջ։
1) 0 2) 5 3) 6
4) այլ պատասխան
7. Ո՞ր թվանշանով է ավարտվում 100-ից փոքր բոլոր կենտ թվերի արտադրյալը։
1) 1 2) 3 3) 5
4) 9
8. Ֆուտբոլի առաջնության 3 խաղում թիմը խփել է 3 գնդակ և բաց թողեց 3 գնդակ։
Յուրաքանչյուր հաղթանակի համար թիմը ստանում է 3 միավոր, ոչ-ոքիի համար՝ 1, իսկ
պարտության համար՝ 0 միավոր։ Նշվածներից ո՞րը չի կարող լինել այդ թիմի հավաքած
միավորների քանակը։
1) 3 2) 4 3) 5 4) 6
9․4 ջուլհակը 6 օրում, օրական 10 ժամ աշխատելով, 120 մ կտավ գործեցին։Քանի՞ ջուլհակը 140մ
կտավ կգործեն 5 օրում, օրական 8 ժամ աշխատելով։
1) 6 2) 8 3) 5 4) 7
10. Մեծ և փոքր 30 տուփերում կա 438 մատիտ։ Յուրաքանչյուր մեծ տուփում կա 18 մատիտ, իսկ
փոքրում՝ 12։ Տուփերից քանի՞սն է մեծ։
1) 11 2) 13 3) 15 4) 17
11. Էլեկտրոնային ժամացույցը ցույց է տալիս ժամը և րոպեն (օրինակ՝ 02 ։ 23)։ Օրվա
ընթացքումքանի՞ անգամ է ժամացույցի ցույց տված թվանշանները համընկնում 2023 թվի
թվանշանների հետ ( 1 հատ՝ 0, 2 հատ՝ 2, 1 հատ՝ 3 ):
1) 7 2) 8 3) 9
4) այլ պատասխան
12․Երբ որդու տարիքը լինի 3 անգամ մեծ, քան հիմա, հոր տարիքը 4 անգամ մեծ կլինի որդու
տարիքից։Քանի՞ անգամ է հոր տարիքը մեծ որդուտարիքից։
1) 4 2) 7 3) 8
4) 10
13․ Չորս տարբեր բնական թվերի արտադրյալը մեծ է 30-ից և փոքր է 40-ից։ Գտնել այդ թվերի
գումարը։
1) 11 2) 12 3) 14
4) այդպիսի թիվ չկա
14․Քանի՞ քառանիշ թիվ կա, որոնցից յուրաքանչյուրի թվանշանների արտադրյալը հավասար է
4-ի:
1) 4 2) 6 3) 8 4) 10
15․A, B, C և D կետերը ուղիղ գծի վրա նշված են ինչ-որ հերթականությամբ։ Հայտնի է, որ AB=100,
AC=12, BD=35 և DC=123: Գտնել BC հատվածի երկարությունը։
1) 65 2) 77 3) 88 4) 112
16․Ամսաթիվը երբեմն գրվում է 4 թվանշանով՝ օրը և ամիսը ( օրինակ հունվարի 2 կգրվի այսպես`
02․01)։ Տարին քանի՞ ամսաթիվ ունի, որոնք գրվումէ միայն 0, 1, 2 թվանշաններով։
17․Միքայելն ընտրեց մի թիվ, այն բազմապատկեց իրենով, ստացվածին գումարեց 11, արդյունքը
բազմապատկեց 4-ով և ստացավ 300: Ի՞նչ թիվ էր ընտրել Միքայելը:
18․Եթե եռանիշթվին ձախից կցագրենք 3 թվանշանը, ապա կստանանք սկզբնական եռանիշթվից
9 անգամ մեծ թիվ։ Գտեք սկզբնական եռանիշթիվը։
19․Բազմահարկ շենքի ամբողջ առաջին հարկը խանութ է։ Շենքի զույգ համարով յուրաքանչյուր
հարկումկա3, իսկ կենտ համարովյուրաքանչյուր հարկում՝ 4 բնակարան։Ո՞ր համարի հարկում
է գտնվում 60-րդ բնակարանը։
20․ Դասարանը զարդարված է կարմիր, կապույտ և սպիտակ փուչիկներով։Բոլոր փուչիկների
քանակը 27 հատով շատ են քան սպիտակները, 20-ով շատ՝ քան կապույտները և 23-ով շատ՝ քան
Выберите правильный вариант:
- Выберите правильный вариант:
| Вы умеете говорить…?
а) русский язык; б) русский; в) по-русски; |
Мы часто разговариваем … телефону: а) на; б) по; в) к |
| Друзья гуляли: а) в парке; б) в парк; в) из парка | Книга … «Три мушкетёра»: а) зовут; б) называется; в) называет |
| Мы каждый день … уроки: а) изучаем; б) учим; в) учимся | Брат приехал: а) из Берлина; б) в Берлин; в) с Берлина |
| У меня … платье: а) новое; б) новые; в) новая | … купили новое платье: а) девочку; б) девочка; в) девочке |
| Вы читаете …?
а) английский; б) английский язык; в) по-английски; |
Парк находится около: а) школа; б) школы; в) школу |
| Мы ездили на экскурсию: а) в Петербурге; б) в Петербург; в) Петербургу | Познакомься! Это … родители: а) мои; б) мой; |
| Кто знает, … уехали Нина и Эка?: а) куду; б) где; | Папа любит смотреть футбол: а) из телевизора; б) по телевизору; в) в телевизоре |
| Собака подбежала: а) человеку; б) к человеку; в) с человеком | Мне десять: а) год ; б) лет; |
| Книга стоит сто…
а) рубль; б) рублей; в) рубли; |
Здесь очень много: а) номер; б) номера; в) номеров |
| Дайте, пожалуйста, килограмм: а) сахар; б) сахара; | … надо купить эту книгу: а) я; б) мне; |
| В неделе семь: а) дни; б) дней; в) день | Сегодня … мая: а) двадцать; б) двадцатое; в) двадцатый |
| Уроки начинаются в девять: а) часов; б) часы; в) час | В Тбилиси очень жарко: а) лето; б) летом; |
| ….. чашка: а) один; б) одна; в) одно; | ….пальто: а) одна; б) один; в) одно; |
| ….журнал: а) одна; б) один; в) одно; | ….аудитория: а) один; б) одна; в) одно; |
| Это твой…? а) сестры; б) пальто; в) город;
|
Это твои …? а) журнал; б) метро; в) книги; |
| Это моё…? а) чашка; б) такси; в) журналы; | Это мой: … а) дедушка; б) квартира; в) имя; |
| Какое вино? а) красная; б) красный; в) красное | Какой день? а) добрый; б) добрая; в) доброе |
| Коричневые… а) брюки; б) шкаф; в) юбка | Старая… а) площадь; б) костюм; в) метро |
| Сегодня мы идём: а) на площади; б) на площадь; | Коллеги идут: а) на встрече; б) на встречу; |
| Он всегда любил: а) литература; б) литературу | Этот человек фотографирует: а) улицу и площадь; б) улица и площадь |
| Обычно я не: а) завтракаю; б) позавтракаю | Утром я хорошо … и пошёл на работу: а) позавтракал; б) завтракал |
| Студенты … и пошли в парк: а) читали текст; б) прочитали текст | Дети … молоко и пошли гулять: а) выпили; б) пили |
| Ира весь день думала и вдруг: а) решила задачу; б) решала задачу | Игорь наконец: а) подумал и ответил; б) думал и отвечал |
| В воскресенье мы ходили в: а) театре; б) театр | Мы смотрели балет в: а) в театре; б) в театр |
| Весь вечер друзья говорили о: а) футбол; б) футболе | Он узнал: а) учительница; б) учительницу |
| В компьютере нет: а) программа; б) программы | На фотографии Вера стоит справа от: а) учительницы; б) учительница |
| Мы взяли интервью у: а) певица; б) певицы | Пассажир вышел из: а) маршрутка; б) маршрутки |
| Марина пила чай у: а) тётя ; б) тёти | Я взяла книгу у: а) друзья; б) друзей |
| На репетиции все слушали: а) режиссёр; б) режиссёра | В театре репетировали : а) Шекспир; б) Шекспира; |
| Я мечтаю стать: а) с врачом; б) врачом; | Мясо едят: а) вилкой и ножом; б) с вилкой и ножом; |
| В банкомате нет: а) валюта ; б) валюты | В комнате нет: а) кровать; б) кровати |
«Հաց»
Մարտի 4, երեքշաբթի
«Հաց»
Ուշադիր կարդա´ լեգենդը
Հացն առաջին անհրաժեշտության սննդամթերք է, որը պատրաստվում է հացահատիկների ալյուրից ստացված խմորից և այլ հավելյալ բաղադրիչներից։ Հացի մասին շատ լեգենդներ կան հյուսված։ Ըստ լեգենդի՝ հացը պատահաբար է ստեղծվել մի հին եգիպտացու կողմից։Մարդիկ սկսել են հաց պատրաստել դեռևս 30 հազար տարի առաջ։ Ուսումնասիրությունները վկայում են այն մասին, որ Հայաստանը հացի հնագույն հայրենիքներից է։ Հայկական լեռնաշխարհում հաց թխել են դեռևս Քրիստոսի ծննդից առաջ 3-րդ հազարամյակում։ Այդ են վկայում մի շարք հնավայրերի՝ Շենգավիթի, Մոխրաբլրի, Լճաշենի պեղումներից հայտնաբերած աղորիքներն ու թոնիրները։ Միջնադարյան Հայաստանում հացը թխում էին նաև սաջի՝ հատուկ մետաղաթիթեղի վրա։ Տարածված էին բոքոնը, մատնաքաշը, բաղարջը և, իհարկե, մեր նշանավոր լավաշը։
Այսօր Հայաստանում աճում է երկու տեսակի ցորեն՝ կարմրահատ և սպիտահատ։ Կարմրահատն ամենից շատ մշակում են Շիրակում, Բագրևանդում և Տարսոնում, սպիտակահատը՝ Արարատյան դաշտում։
Ասում են՝ մի անգամ Արամազդը կանչում է արևի ու ռազմի աստված Վահագնին և սիրո ու գեղեցկության աստվածուհի Աստղիկին և ասում․
-Վերցրե՛ք այս երկու տոպրակները, տարե՛ք և նվիրաբերե՛ք մարդկանց։ Մեկի մեջ կարմրահատ ցորեն է, մյուսի մեջ՝ սպիտակահատ։ Կարմրահատը այրերի համար է, սպիտակահատը՝ կանանց։ Սպիտակահատ ցորնահաց ուտելով՝ բոլոր հայուհիները սպիտակամորթ կդառնան, իսկ կարմրահատ ցորնահացը տղամարդկանց կդարձնի առնական։ Զգո՛ւյշ եղեք, հանկարծ չշփոթե՛ք։ Նորից եմ ասում՝ կարմրահատը տղամարդկանց, սպիտակահատը կանանց համար է։
Սակայն Վահագնն ու Աստղիկը մոռանում են Արամազդի պատվիրանը և հասնելով մարդկանց մոտ՝ չեն կարողանում որոշել, թե որ տոպրակն ում տան։
-Արի՛ խառնենք տոպրակներն ու տանք մարդկանց, ցորենը ցորեն է, թող տղամարդիկ ու կանայք և՛ կարմրահատ ուտեն, և՛ սպիտակահատ,-ասում է Վահագնը։
Այդպես էլ անում են։ Արամազդի պատվիրանը չկատարելու պատճառով սպիտակամաշկ ու կարմրաթուշ են լինում և՛ հայուհիները, և՛ հայ տղամարդիկ։
Տեքստային առաջադրանքներ
Ըստ լեգենդի՝ ո՞վ է ստեղծել հացը։
Ստեղծվել մի հին եգիպտացու կողմից։
Ե՞րբ են մարդիկ սկսել հաց պատրաստել։
30 տարի առաջ
Նշվածներից ո՞րը հացի հետ առնչություն չունի։
Աղորիք
Աքցան
Թոնիր
Սաջ
Ուշադիր կարդա´ տեքստի միջին հատվածը և պատասխանի՛ր տրված հարցերին։
Ըստ ավանդազրույցի՝ ի՞նչ պատվիրեց մի օր Արամազդը Վահագնին և Աստղիկին։
Օգնել հայերին փրկել ցորենը կիզիչ արևից
Կարմրահատ ցորենը տալ տղամարդկանց, սպիտակահատը՝ կանանց
Հեռու մնալ մարդկանցից
Հայաստանի ո՞ր շրջաններում են հիմնականում կարմրահատ ցորեն մշակում։
Ինչո՞ւ է Հայաստանը նույնպես համարվում հացի հայրենիք։
Ի՞նչ տեղի ունեցավ Վահագնի ու Աստղիկի անուշադրության պատճառով։
Ինչո՞ւ է հացը թանկ ու սուրբ համարվում։
Կատարի՛ր տրված առաջադրանքները։
Դո՛ւրս գրիր ընդգծված բառերը՝ դատարկ վանդակի փոխարեն լրացնելով բաց թողած տառը կամ տառակապակցությունը։
Գեղեցիկ արևածա-
Աշխ-ժ երեխաներ
Անհամ-եր սպասել
Մա-թել հաջողություն
Հետևյալ բառակապակցություններից ո՞րի ընդգծված բառն է գործածված փոխաբերական իմաստով։
Բարձր լեռներ
Ոսկեծամ աշուն
Արևոտ օրեր
Համարձակ երիտասարդ
Տրված բառերից ո՞րն է նախածանցավոր։
տնակ
տրտմություն
տգեղ
տնամերձ
Տրված բառերից ո՞րը բայ չէ։
կատակել
ճախրել
թխել
անվանել
հաց
Տրված նախադասությունից դո՛ւրս գրիր այն լրացումներըը, որոնք պատասխանում են ինչպիսի՞ հարցին։
Արամազդի պատվիրանը չկատարելու պատճառով սպիտակամաշկ ու կարմրաթուշ են լինում և՛ հայուհիները, և՛ հայ տղամարդիկ։
Տեքստից դո՛ւրս գրիր մեկական պատմողական և հրամայական նախադասություն։
Տեստից առանձնացրո՛ւ թվական ցույց տվող նադասությունները։